Đề thi thử vào lớp 10 môn ngữ văn đề số 96

Đề số 41

Viếng lăng Bác

(Viễn Phương)

1. Tên khai sinh của tác giả bài thơ Viếng lăng Bác là gì ?

A. Phạm Bá Ngoãn.

B. Phan Ngọc Hoan.

C. Hứa Vĩnh Sước.

D. Phan Thanh Viễn.

2. Bài thơ “Viếng Lăng Bác” được sáng tác trong hoàn cảnh nào ? Câu trả lời nào sau đây đúng nhất.

A. Sau khi cuộc kháng chiến chống Mĩ kết thúc thắng lợi, Miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, Viễn Phương ra thăm Miền Bắc, vào lăng viếng Bác Hồ.

B. Trong khi Miền Nam đang thắng lớn, cuộc kháng chiến chống Mĩ sắp kết thúc, nhà thơ cùng với các dũng sĩ mảnh đất Thành đồng Tổ quốc ra thăm Miền Bắc vào lăng viếng Bác Hồ.

C. Năm 1977, sau khi cuộc kháng chiến chống Mĩ kết thúc thắng lợi, đất nước thống nhất, lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng vừa khánh thành, Viễn Phương ra thăm Miền Bắc, vào lăng viếng Bác Hồ.

D. Cả A, B, C đều sai.

3. Cảm xúc bao trùm bài thơ là gì ?

A. Niềm xúc động sâu sắc của tác giả trước những cống hiến vĩ đại của Bác cho đất Nước.

B. Niềm xúc động trước không khí trang nghiêm và tình cảm chân thành của dòng người ngày vào lăng viếng Bác.

C. Niềm xúc động thiêng liêng, thành kính, lòng biết ơn và tự hào pha lẫn xót đau khi tác giả từ Miền Nam ra viếng lăng Bác.

D. Cả A và B.

4. Bài thơ “Viếng lăng Bác” có sự kết hợp những phương thức biểu đạt nào là chính ?

A. Tự sự và biểu cảm.

B. Tự sự và miêu tả.

C. Tự  sự, miêu tả, biểu cảm.

D. Miêu tả và biểu cảm.

5. Điền vào chỗ trống để hoàn chính sơ đồ về bố cục, hướng phát triển mạch cảm xúc của bài thơ “Viếng lăng Bác”.

“Cảm xúc của tác giả về cảnh bên ngoài lăng  ……………..…………

………………………………… cảm xúc và suy nghĩ của tác giả khi vào lăng  ………………………. …………………..…………”

6. Lựa chọn các từ sau đây để điền vào chỗ trống trong những câu văn sau cho phù hợp : thành kính / nhà thơ /  trang trọng và tha thiết  / xúc động / ẩn dụ / bình dị.

“Bài thơ “Viếng Lăng Bác” thể hiện lòng ………………….………….. và niềm…………… sâu sắc của ……………………. và của cả mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác. Bài thơ có giọng điệu ……….…………… và …………………., nhiều hình ảnh ……………………. đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ ………………… mà cô đúc”.

7. Đọc đoạn thơ sau đây và khoanh tròn vào chữ cái trước những ý kiến đúng về ý nghĩa tượng trưng của hình ảnh hàng tre đứng trong bão táp mưa sa bên lăng Bác.

“Con ở Miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”

A. Hàng tre tượng trưng cho cốt cách thanh cao của Hồ Chủ Tịch.

B. Hàng tre tượng trưnng cho đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam kiên cường bất khuất trong mọi thử thách gian lao.

C. Hàng tre tượng trưng cho sức mạnh đoàn kết của các dân tộc Việt Nam.

D. Cả hai ý A và C.

8. Từ “con” trong câu thơ: “Con ở Miền Nam ra thăm lăng Bác” thuộc từ loại gì ?

A. Là danh từ.

B. Là đại từ.

C. Là trợ từ.

D. Cả A, B, C đều không đúng.

9. Cụm từ “thăm lăng Bác” trong câu thơ : “Con ở Miền Nam ra thăm lăng Bác” thể hiện điều gì ?

A. Nói giảm, nói tránh sự thật đau xót bởi Bác đã qua đời.

B. Người vẫn sống mãi trong lòng nhân dân Miền Nam.

C. Thể hiện tình cảm kính yêu, gợi tình cảm gần gũi thân thương của nhà thơ và của toàn thể dân tộc Việt Nam đối với Bác.

D. Cả ba ý trên.

10. Đọc đoạn thơ :

“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân”

a) Khổ thơ thể hiện tình cảm, cảm xúc gì của tác giả ?

A. Sự ngưỡng mộ thành kính, thiêng liêng của tác giả nói riêng và của cả dân tộc Việt Nam nói chung với Bác Hồ vĩ đại.

B. Nỗi đau lớn lao của tác giả trước sự ra đi vĩnh viễn của Bác Hồ.

C. Lòng tự hào của tác giả trước sự vĩ đại của lãnh tụ kính yêu.

D. Cả ba ý A, B, C.

b) Từ “mặt trời” trong câu thơ “Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ” được tác giả sử dụng phép tu từ nào ?

A. So sánh

B. ẩn dụ

C. Hoán dụ

D. Điệp ngữ

c) Từ “mặt trời” trong câu thơ “Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ” mang ý nghĩa chính là gì ?

A. Ca ngợi sự trường tồn, vĩnh hằng của hình ảnh Bác.

B. Ca ngợi công lao to lớn, vĩ đại của Bác.

C. Ca ngợi vẻ đẹp diệu kì, cao quí của hình ảnh Bác.

D. Cả ba ý trên.

d) Có thể thay từ “dòng người” trong câu thơ “Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ” bằng từ “đoàn người” hay “tốp người”. Hãy điền đúng (Đ), sai (S) vào câu trả lời sau.

A. Có thể thay thế được vì các từ này đều chung một nét nghĩa là chỉ số lượng người ở số nhiều.

B. Không thể thay thế được vì “dòng người” chỉ cái vô tận theo nguồn mạch như dòng nước, dòng điện.

C. Không thể thay thế được bởi “dòng người’ thể hiện lòng thành kính của nhân dân Việt Nam với Bác là vô tận.

e) Từ “mùa xuân” trong câu thơ “Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân” được tác giả sử dụng phép tu từ nào ?

A. ẩn dụ.

B. So sánh.

C. Nhân hoá.

D. Hoán dụ.

11. Đọc đoạn thơ :

“Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng trong dịu hiền

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim”

a) Hình ảnh “Vầng trăng”, “Trời xanh” được tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào ?

A. Nhân hoá.

B. So sánh.

C. ẩn dụ.

D. Hoán dụ.

b) Từ “nhói” trong câu thơ “Mà sao nghe nhói ở trong tim” thể hiện nỗi đau như thế nào ?

A. Nỗi đau đớn tột cùng như cắt da cắt thịt.

B. Nỗi đau âm ỉ kéo dài.

C. Nỗi đau đột ngột tựa như có vật nhọn đâm xói vào.

D. Cả hai ý A và B.

c) Đọc hai câu thơ :

“Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim”.

Khoanh tròn chữ cái đầu dòng trước ý đúng nhất về cảm xúc của tác giả :

A. Nhà thơ thấy nhói đau trong lòng vì ước ao bao ngày được gặp Bác nhưng đến lúc được bên Người thì Người đã đi xa.

B. Lí trí thấy rõ Bác trở thành bất tử, vĩnh hằng, nhưng tình cảm thì lại nhói đau vì sự mất mát lớn lao khi Bác đã ra đi.

C. Nhà thơ vẫn biết rằng Bác trở thành bất tử, nhưng vẫn nhói đau vì không được gặp Bác.

D. Cả hai ý A và C.

12. Đọc khổ thơ cuối :

“Mai về Miền Nam thương trào nước mắt

Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Muốn làm đóa hoa toả hương đâu đây

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này”

a) Em hiểu gì về nghĩa của từ “trào” trong câu thơ “Mai về Miền Nam thương trào nước mắt”.

A. Nước mắt dâng lên quá nhiều và cháy tràn ra bật thành tiếng khóc.

B. Cảm xúc mãnh liệt cuộn dâng một cách mạnh mẽ, không kìm nén nổi.

C. Niềm xúc động tràn đầy và lớn lao.

D. Sự đau xót tiếc thương bi luỵ.

II. Tự  luận

1. Nếu như đằng sau câu thơ : “Mai về Miền Nam thương trào nước mắt” tác giả tiếp tục diễn tả sự đau xót tiếc thương thì kết thúc bài thơ sẽ như thế nào ? Hãy viết lời bình cho khổ thơ cuối của bài thơ  “Viếng lăng Bác”.

2. Mạch cảm xúc xuyên suốt bài thơ “Viếng lăng Bác” là niềm xúc động thiêng liêng, thành kính, lòng biết ơn và tự hào pha lẫn xót đau của Viễn Phương khi nhà thơ từ Miền Nam ra viếng lăng Bác. Từ việc cảm nhận bài thơ hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

Đáp án : Viếng Lăng Bác

I. Trắc nghiệm

Câu 5.

® Cảm xúc của tác giả trước hình ảnh dòng người như bất tận ngày ngày vào lăng viếng Bác.

® Niềm mong ước thiết tha của nhà thơ khi sắp phải trở về quê hương Miền Nam.

Câu 6.

Thành kính / xúc động / nhà thơ / trang trọng và tha thiết / ẩn dụ / bình dị.

II. Tự luận

Câu 1.

1. Giới thiệu chung về bài thơ : Bài thơ thể hiện niềm cảm động, thiêng liêng, thành kính, lòng biết ơn và tự hào pha lẫn sót đau của nhà thơ Viễn Phương khi nhà thơ từ miền Nam ra viếng lăng Bác.

- Câu thơ “Mai về Miền Nam thương trào nước mắt” thể hiện cảm xúc mảnh liệt cuộn dâng một cách mạnh mẽ, không kìm nén nổi của nhà thơ khi sắp phải trở về quê hương ở miền Nam và phải xa Bác.

- Nếu đằng sau câu thơ này tác giả tiếp tục diễn tả sự đau xót tiéc thương thì bài thơ kết thúc trong cái bi luỵ, ám ảnh người đọc.

- Từ đau thương Viễn Phương đã thể hiện tình cảm, lòng thành kính, biết ơn Bác bằng những ước nguyện chân thành. Bài thơ kết thúc trong cái âm hưởng lạc quan, nhịp thơ nhanh hơn, điệp từ “muốn làm” được lập lại ba lần thể hịên mong ước tha thiết và chân thành, lưu luyến của tác giả (biến đau thương thành hành động).

2. a) Giới thiệu được vài nét về nhà thơ Viễn Phương và hoàn cảnh sáng tấc bài thơ Viếng lăng Bác.

+ Là nhà thơ Nam Bộ – thơ Viễn Phương nhỏ nhẹ giàu tình cảm.

+ Bài thơ được viết trong không khí xúc động của nhân dân ta lúc công trình lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được hoàn thành sau khi giải phóng Miền Nam thống nhất đất nước. Tác giả cũng ở trong số những đồng bào chiến sĩ từ Miền Nam sau giải phóng được ra viếng Bác.

+ Cảm hứng bao trùm bài thơ: Niềm xúc động, thành kính, lòng biết ơn tự hào pha lẫn nỗi xót đau…

b) Phân tích tâm trạng, cảm xúc của nhà thơ.

- Khổ thơ đầu.

+ Chú ý cách dùng từ xưng hô, cụm danh từ định danh, nghĩa của từ  “Thăm” gợi tâm trạng xúc động của một người từ chiến trường Miền Nam sau bao năm mong mỏi dược ra viếng Bác (tình cảm, nét riêng).

+ Hình ảnh hàng tre : Biểu tượng, ẩn dụ.

ấn tượng của tác giả về cảnh quan bên lăng  cảm xúc của dân tộc, biểu tượng của sức sống bền bỉ kiên cường của dân tộc  cảm súc của nhà thơ: Tự hào.

- Khổ thơ thứ hai.

+ Chú ý các hình ảnh ẩn dụ, hoán dụ đẹp và sáng tạo của nhà thơ : Mặt trời, tràng hoa, mùa xuân.

+ Thể hiện sự tôn kính của nhân dân, của nhà thơ đối với Bác.

- Khổ thơ thứ ba : tâm trạng của nhà thơ: xúc động, đau xót, trước hình ảnh của Bác trong lăng. Nhà thơ vẫn tin là : Bác vẫn còn sống mãi với non sông đất nước nhưng không thể không đau xót vì sự ra đi của Người.  Cảm xúc  Tiếc thương.

- Khổ thơ cuối cùng : tâm trạng của nhà thơ: Lưu luyến muốn được ở mãi bên lăng Bác. Nhưng tác giả cũng biết rằng đến lúc phải trở về Miền Nam và chỉ có thể gửi tấm lòng mình bằng cách hoá thân, hoà nhập vào những cảnh vật ở bên lăng Bác.

+ Qua bốn khổ thơ khá cô đọng, nhà thơ đã thể hiện được những niềm xúc động tràn đầy và lớn lao trong lòng khi viếng lăng Bác, những tình cảm của nhà thơ đối với Bác là tình cảm thành kính và sâu sắc.

Học sinh có thể phân tích thành hai cách: Theo cách hai:

Lưu ý : Có thể phân tích theo nội dung cảm xúc :

+ Cảm xúc thành kính, ngưỡng mộ …

+ Cảm xúc thương tiếc, muốn được gần gũi Bác.